Moderne Turkse poëzie
Samengesteld door Mehmet Emin Yıldırım, Sytske Sötemann en Mehmet Çetin
In Turkije leeft de poëzie onder de mensen. Dichters worden gehoord, gelezen en gezongen. En dichters luisteren. Een bloemlezing van moderne Turkse poëzie staat daarom midden in de Turkse geschiedenis en samenleving – en legt haarscherp getuigenis af van alle turbulenties. De Turkse poëzie zelf heeft in de twintigste eeuw eveneens diverse revoluties doorgemaakt. Van de traditionele divanpoëzie tot aan het vrije vers, van eenvoudige poëzie voor de massa tot introspectieve verzen waarin de taal centraal staat.
Turken kennen hun dichters. Met de toenemende banden tussen Nederland en Turkije is de tijd rijp om het Nederlandse publiek kennis te laten maken met de Turkse poëzie. Deze tweetalige editie is het resultaat van een vertaalproject van de Leidse universiteit, waarvoor veertig belangrijke Turkse dichters van de twintigste eeuw werden vertaald door diverse docenten en (oud-)studenten. Een bloemlezing vol verrassingen, die een totaaloverzicht geeft van de intense en dynamische poëzietraditie in het Turkije vanaf het begin van de vorige eeuw.
Mehmet Emin Yıldırım (1952) doceert Turkse taal- en letterkunde aan de Universiteit Leiden. Sytske Sötemann (1947) is vertaalster van Turkse poëzie en gepromoveerd op Turkse poëzie uit het begin van de twintigste eeuw. Mehmet Çetin (1955) is dichter en publiceerde meerdere dichtbundels en korte verhalen.
Turken kennen hun dichters. Met de toenemende banden tussen Nederland en Turkije is de tijd rijp om het Nederlandse publiek kennis te laten maken met de Turkse poëzie. Deze tweetalige editie is het resultaat van een vertaalproject van de Leidse universiteit, waarvoor veertig belangrijke Turkse dichters van de twintigste eeuw werden vertaald door diverse docenten en (oud-)studenten. Een bloemlezing vol verrassingen, die een totaaloverzicht geeft van de intense en dynamische poëzietraditie in het Turkije vanaf het begin van de vorige eeuw.
Mehmet Emin Yıldırım (1952) doceert Turkse taal- en letterkunde aan de Universiteit Leiden. Sytske Sötemann (1947) is vertaalster van Turkse poëzie en gepromoveerd op Turkse poëzie uit het begin van de twintigste eeuw. Mehmet Çetin (1955) is dichter en publiceerde meerdere dichtbundels en korte verhalen.
Hieronder een kleine selectie...
Tweetalig: Turks-Nederlands
Bindwijze: Gebonden
Pagina's: 768
Prijs: € 20.00
excl. verzendkosten
Speciale regeling voor boekhandels
Mehmet ÇETİN
RÜZGAR
sür beni küskün rüzgar ıslığından sür bu aşkın bu halkın içinden sür beni amazon'a sür istersen ormana kat kat en uzak kıyıda ay kabilesine su gözlü kurbağanın sesine kat yağmur ormanının gümbürtüsünde sürmanşet bir cinayete sür de katl'et masalcının hayatına sür beni hayal et yağmur kokulu toprakla büyüt beni leylak yüzlü sabah kırlarına sür oku yayından çıkan yerlinin avı yap beni yoksul kardeşimin gölgemde unut suyu ve uyut kuşu uzun seyirler dile rüzgar yolcusuna güz dile yaz sarısına solmasın küskün sür beni küskün rüzgar ıslığından sür sür beni küskün rüzgar ıslığından sür bu aşkın bu halkın içinden sür beni düşür sesimin ardına kırık da olsa vardır bir şarkısı her kovulmuşun kekeme de olsa sözüme sür beni sür beni küskün rüzgar ıslığıma sür
© Mehmet ÇETİN, 2000
Kekemece Piya İstanbul
DE WIND
verjaag mij ui t het gefluit van de gekrenkte wind jaag mij bij deze liefde bij dit volk vandaan jaag mij naar de amazone zo je wilt voeg me bij het bos lijf me in bij het maanvolk o p de verste kust neem me op in het gekwaak van de waterogige kikker in het geruis van het regenwoud en voeg me toe aan een bericht in de krant over moord, dood me jaag mij het leven in van de sprookjesverteller, verbeeld mij laat mij groeien door de naar regen geurende aarde jaag me op naar de seringenkleurige ochtenddauw maak mij tot slachtoffer van mijn arme broeder de indiaan wiens pijl uit zijn boog tevoorschijn schiet vergeet het water in mijn schaduw en laat de vogel slapen wens lange tochten voor de reiziger van de wind wens de herfst dat hij niet gekrenkt verbleekt in zomergeel verjaag mij uit het gefluit van de gekrenkte wind, jaag me weg verjaag mij uit het gefluit van de gekrenkte wind jaag me bij deze liefde bij dit volk vandaan, jaag me weg volg mijn stem hoe gebroken ook over elk van mijn verbanningen bestaat een lied jaag mij, bij al het gestotter, naar mijn woord verjaag me naar mijn gefluit van de gekrenkte wind, jaag me op
© Sytske Sötemann, 2001
Mehmet ÇETİN
İPİ KOPMUŞ UÇURTMA
uzun yolculukların halkıyım, görün: yurtsuzluğun rüzgarına tutunuşum bundan bundandır her aşkı son bir yangın gibi yaşayışım kürt sürgünü dağlarda her şarkıyla parçalanışım eskiden bilmezdim aşkı öğrendim, görün: yola düşen her kuş sürüsüne katılışım bundan bundandır çıldırdı ömrüm aşk ihtilali çağrısına her yürekte bu çığlığa denk düşecek bir karşılığa çok önceden yıktım ölümü kalbime, görün: korku düşse de kimi an sularıma ay bundan bundandır ayışığı öptü yarasını dağyıldızının sarısabır çiçeğiyle ağulanan şarkısını bir halkın ateştir yakar dediler yaksın daha, görün: dahası mı onyedisinde darağacına çıkışım bundan bundandır geceleri kan sızsa da rüyama dağlardan yakar ateş erir kar güneşe çıkar karçiçekleri o an uzun yolculuğun hançeri yaşamım, görün: siyanürü ağzımda aşk gibi taşımak bu yüzden ölüme giderken boynumdaki bu kahkaha çiçeği bundandır ömrüm artık ipi kopmuş bir uçurtma bundandır ömrüm ipi kopmuş bir uçurtma artık
© Mehmet ÇETİN, 1997
Aşkkıran Piya İstanbul
VLIEGER MET GEBROKEN TOUW
zie je, ik ben het volk van verre reizen: daarom hecht ik mij aan de landloze wind beleef ik elke liefde als een laatste brand en word ik verscheurd door ieder lied over bergen en koerden zie je, ik leerde de liefde die ik vroeger niet kende: daarom ging ik met elke zwerm vogels op de vlucht raasde mijn leven naar de roep om opstand der liefde en vindt deze schreeuw in elk hart zijn weerklank zie je, ik haalde de dood allang omver in mijn hart: daarom is de maan soms in mijn water als de angst toeslaat heeft het maanlicht de wond van de ster der bergen en het door aloë vergiftigde lied van een volk gekust zie je, ze zeiden het vuur brandt wakker het aan: daarom ging ik op mijn zeventiende al op weg naar de galg en als 's nachts het bloed uit de bergen in mijn dromen stroomt dan brandt het vuur smelt de sneeuw in de zon bloeit het sneeuwklokje zie je, mijn leven is de dolk van een verre reis: vandaar verspreidt de cyaankalie zich als liefde in mijn mond stokt tijdens het sterven deze schadelijke bloem in mijn keel daarom is voortaan mijn leven een vlieger met gebroken touw voortaan is mijn leven daarom een vlieger met gebroken touw
© Sytske Sötemann, 1997
Mehmet ÇETİN
BÊBEXTİYE
piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine zê roca payızi zê varıse amnani ama şê omrê tu qê kem nêbiye iştiriyane to’ra xesreta to hocara vana kê daa bêveso welêbıro bêqediro nu welat e kê manu nia bewayr bêberbe serba bêbextiynê piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine kırmanciyna xo bêpine ha gola dersima bêwayıre ware xu bêpine veri koide hega xo marabayna xo xovıramekê tu anca koe muzırra hızıre xu bêpine veng u vac çino kê bêberbe serba bêbextiyna mê piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine tu zê tikma rezi tu zê koi berzi bêpine hocadê mılcıkane bırr bêpine cemu xu mezela qalike xu e kê rısna seri sıma ‘ce xu ‘ce cirane xu bêpine vıle xu çöytmeke zeri menci serba bêbextiyna mê piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine
© Mehmet ÇETİN, 1995
Website Mehmet Çetin İstanbul/Amsterdam
NOODLOT
wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader in je leven van herfstdagen en zomerregen onstelpbare tranen van heimwee wenend land dat jou schandvlekt verschroeit tot as hoedt men je niet huil dan om mijn noodlot wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader wacht op je stam aan het verlaten meer van dersim wacht op je berg, je vlakte, je weide, je knechtschap en vergeet je heilige niet in de bergen van munzir niets zul je horen huilend om mijn noodlot wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader wacht daar als een zaailing hoog in de bergen wacht daar als de vogels in het bos, als het meer van munzir, als het graf van je grootvader buig niet zucht niet om mijn tragisch noodlot wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader
© Sytske Sötemann, 1997
Vertaling uit Kirmançki: Müslüm Polat i.s.m. Nesan Erdoğan
Edip CANSEVER
MASA DA MASAYMIŞ HA
Adam yaşama sevinci içinde Masaya anahtarlarını koydu Bakır kâseye çiçekleri koydu Sütünü yumurtasını koydu Pencereden gelen ışığı koydu Bisiklet sesini çıkrık sesini Ekmeğin havanın yumuşaklığını koydu Adam masaya Aklında olup bitenleri koydu Ne yapmak istiyordu hayatta İşte onu koydu Kimi seviyordu kimi sevmiyordu Adam masaya onları da koydu Üç kere üç dokuz ederdi Adam koydu masaya dokuzu Pencere yanındaydı gökyüzü yanında Uzandı masaya sonsuzu koydu Bir bira içmek istiyordu kaç gündür Masaya biranın dökülüşünü koydu Uykusunu koydu uyanıklığını koydu Tokluğunu açlığını koydu. Masa da masaymış ha Bana mısın demedi bu kadar yüke Bir iki sallandı durdu Adam ha babam koyuyordu.
© Edip CANSEVER, 1954
Dirlik Düzenlik İstanbul
TJONGE, WAT EEN TAFEL WAS DAT
De man vervuld van levensvreugde Legde zijn sleutels op tafel Zette de bloemen in de koperen vaas Legde zijn melk en eieren op tafel Legde het licht dat door het raam naar binnen viel neer Het geluid van een fiets het geluid van een takel De zachtheid van brood en de lucht legde hij neer Al wat hem door het hoofd speelde Legde de man op tafel Al wat hij wilde doen in het leven Ja dat alles legde hij neer Van sommigen hield hij van anderen niet Ook hen legde de man op tafel Drie maal drie was negen Hij legde de negen op tafel Hij stond naast het raam naast de hemel Reikte ernaar en legde het oneindige op tafel Al dagen wilde hij een biertje drinken Hij legde het schenken van het bier op tafel Hij legde zijn slaap neer legde zijn waken neer Zijn verzadiging en zijn honger legde hij neer. Tjonge, wat een tafel was dat Gaf geen krimp onder zoveel last Wankelde even stond weer stil En de man hij legde maar neer en neer.
© Sytske Sötemann, 2009
Turgut UYAR
TEL CAMBAZININ TEL ÜSTÜNDEKİ DURUMUNU ANLATIR ŞİİRDİR
Sizin alınız al inandım Morunuz mor inandım Tanrınız büyük âmenna Şiiriniz adamakıllı şiir Dumanı da caba Ama sizin adınız ne Benim dengemi bozmayınız Bütün ağaçlarla uyumuşum Kalabalık ha olmuş ha olmamış Sokaklarda yitirmiş cebimde bulmuşum Ama ağaçlar şöyleymiş Ama sokaklar böyleymiş Ama sizin adınız ne Benim dengemi bozmayınız Aşkım da değişebilir gerçeklerim de Pırıl pırıl dalgalı bir denize karşı Yangelmişim dizboyu sulara Hepinize iyi niyetle gülümsüyorum Hiçbirinizle döğüşemem Siz ne derseniz deyiniz Benim bir gizli bildiğim var Sizin alınız al inandım Sizin morunuz mor inandım Ben tam dünyaya göre Ben tam kendime göre Ama sizin adınız ne Benim dengemi bozmayınız
© Turgut UYAR, 1959
Dünyanın En Güzel Arabistanı Ankara
DIT GEDICHT IS HET VERHAAL VAN DE KOORDDANSER OP ZIJN TOUW
Heus ik geloof wel dat uw rood rood is Ook geloof ik wel dat uw paars paars is Uw god is groot, het zij zo Uw gedicht is een goed gedicht Met rook op de koop toe Maar hoe heet u eigenlijk U moet mijn evenwicht niet verstoren Ik versta mij met elke boom En of het nu druk is of niet Wat ik op straat verlies vind ik in mijn zak Maar de bomen zijn zus En de straten weer zo Maar hoe heet u eigenlijk U moet mijn evenwicht niet verstoren Ook mijn liefde kan veranderen en mijn werkelijkheid bovendien Aan de lichtende golvende zee Neem ik er mijn gemak van in het kniehoge water Goedbedoeld glimlach ik naar u allen Met geen van u kan ik gaan vechten Het doet er niet toe wat u zegt Er bestaat een geheim dat ik ken Heus ik geloof wel dat uw rood rood is Ook geloof ik wel dat uw paars paars is Ik ben precies als de wereld Ik ben volkomen mijzelf Maar hoe heet u eigenlijk U moet mijn evenwicht niet verstoren
© Sytske Sötemann, 2009
Yahya KEMAL BEYATLI
AÇIK DENİZ
Balkan şehirlerinde geçerken çocukluğum; Her lâhza bir alev gibi hasretti duyduğum. Kalbimde vardı “Byron”u bedbaht eden melâl. Gezdim o yaşta dağları, hulyâm içinde lâl, Aldım Rakofça kırlarının hür havâsını, Duydum akıncı cedlerimin ihtirâsını, Her yaz, şimâle doğru asırlarca bir koşu, Bağrımda bir akis gibi kalmış uğultulu... Mağlûpken ordu, yaslı dururken bütün vatan, Rü’yâma girdi her gece bir fâtihâne zan. Hicretlerin bakıyyesi hicranlı duygular, Mahzûn hudutların ötesinden akan sular, Gönlümde hep o zanla berâber çağıldadı, Bildim nedir ufuktaki sonsuzluğun tadı! Bir gün dedim ki istemem artık ne yer, ne yâr! Çıktım sürekli gurbete gezdim diyâr diyâr; Gittim o son diyâra ki serhaddidir yerin, Hâlâ dilimdedir tuzu engin denizlerin. Garbın ucunda, son kıyıdan en gürültülü Bir med zamânı, gökyüzü kurşunla örtülü, Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi; Gördüm güzel vücudunu zümrütliyen deri Keskin bir ürperişle kımıldandı anbean; Baktım ve anladım ki o ejderdi canlanan. Sonsuz ufuktan âh o ne coşkun gelişti o! Birden nasıl toparlanarak kükremişti o! Yelken, vapur, ne varsa kaçışmış limanlara, Yalnız onundu koskoca meydan ve manzara! Yalnız o kalmış ortada âsî ve bağrı hûn, Bin mağara ağzı açmış, ulurken uzun uzun, Sezdim bir âşinâ gibi, heybetli hüznünü! Rûhunla karşı karşıya kaldım o med günü, Şekvânı dinledim, ezelî muztarip deniz! Duydûm ki rûhumuzla bu gurbette sendeniz. Dindirmez anladım bunu hiç bir güzel kıyı; Bir bitmeyen susuzluğa benzer bu ağrıyı.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
HOGE ZEE
In mijn jonge jaren die ik doorbracht in de Balkansteden; Voelde ik ononderbroken een vlammend verlangen. De melancholie die Byron bedroefde, heerste in mijn hart. Op die leeftijd zwierf ik verstild in dagdromerij in de bergen, Ademde ik de vrije lucht van de velden rond Rakofça, Ervoer ik de hartstocht van mijn voorouders in galop, Eeuwenlang elke zomer een stormloop naar het noorden, Als een echo bleef dat gedaver weergalmen in mijn borst... Toen het leger was verslagen, het hele land in rouw gedompeld, Droomde ik iedere nacht van de gedachte aan overwinning. Van de lange vluchten restte slechts de pijn van de scheiding, De stromende wateren aan de andere zijde van de droevige grenzen, Ruisten steeds samen met die gedachten in mijn hart, Ik kende die smaak van oneindigheid aan de horizon! Op een dag wilde ik mij niet langer binden aan een plek of een vriend! Ik vertrok voorgoed naar den vreemde, ik reisde van land naar land; Ik ging naar dat laatste land naar waar van de aarde de grens was. Op mijn tong ligt nog altijd het zout van de wijde zeeën! Aan de rand van het westen tumultueus een vloed Van zijn laatste kust, de hemel bedekt met loodgrijs, Ik zag de duizendkoppige draak die men zee noemt; Ik zag zijn prachtige lijf en zijn huid van smaragd, Met een heftige rilling kwam hij hoger in beweging; Ik keek en begreep dat deze draak tot leven kwam. O welk een kolkende komst van de eindeloze verten! Hoe hij zich plotseling vermande en brulde! Zeilboten, schepen, alles vluchtte in paniek de havens in, Alleen aan hem behoorden de ontzaglijke ruimte en het schouwspel! Alleen hij bleef zichtbaar, opstandig en zijn boezem bloeddorstig, Zijn muil geopend in duizend grotten, langgerekt brullend, Als een oude bekende bespeurde ik zijn ontzagwekkende treurnis! Die dag van de vloed stond ik oog in oog met jouw ziel, Hoorde ik jouw jammerklacht, eeuwig zuchtende zee! Voelde ik dat wij met onze ziel jou in den vreemde toebehoren. Geen enkele mooie kust, begreep ik, is in staat, Deze smart te stillen, een onlesbare dorst.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Birhan KESKİN
FERAH AYİNİ
Dünyanın bir yerinde, burada, bir göl öylece duruyor. Mavi eflatun bir sabah Dünyanın bir yerinde kendini yavaş yavaş kuruyor. Bir kadın, benden biraz küçük, ılık ılık, bana dünyayı, sabahın hayretini anlatıyor: (Bir su şiirinde ben, gürül gürül akan aşağı illermişim eskiden) Bir kadın, benden biraz küçük, Sıçrayan Su olsun mesela adı, üstümdeki sessiz örtüye yağıyor. Burada, dünyanın bir yerinde, bir göl, öylece duruyor, Arkada dağlar var, onlar; daha da dağ daha da dağ daha da dağ diye benim eflatunuma vuruyor. Bir şaman, burada, bir şaman davuluna Sabah olana dek kayının kederiyle vuruyor.
© Birhan KESKİN, 2005
Ba İstanbul
VREUGDERITE
Ergens op de wereld, hier, bevindt zich een meer. Een lavendelblauwe ochtend vormt zich langzaam ergens op de wereld. Een vrouw, wat jonger dan ik, vertelt mij warm over de wereld, over de verwondering van de ochtend: (Eens was ik, in een watergedicht, de lage landen die luidruchtig stroomden) Een vrouw, wat jonger dan ik, noem haar bijvoorbeeld Spetterend Water, regent op de stille deken over mij heen. Hier, ergens op de wereld, bevindt zich een meer, daarachter liggen de bergen; zij slaan mijn lavendel en zeggen meer bergen, nog veel meer. Een sjamaan, hier, slaat op een sjamanentrommel tot aan de ochtend met het verdriet van een beuk.
© Sytske Sötemann, 2009
Yahya KEMAL BEYATLI
SESSİZ GEMİ
Artık demir almak günü gelmişse zamandan, Meçhûle giden bir gemi kalkar bu limandan. Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol; Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol. Rıhtımda kalanlar bu seyâhatten elemli, Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli. Bîçâre gönüller! Ne giden son gemidir bu! Hicranlı hayâtın ne de son matemidir bu! Dünyâda sevilmiş ve seven nâfile bekler; Bilmez ki giden sevgililer dönmiyecekler. Bir çok gidenin her biri memnun ki yerinden, Bir çok seneler geçti; dönen yok seferinden.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
HET STILLE SCHIP
Als eindelijk de dag aanbreekt om ’t anker uit de tijd te lichten Verlaat een naar het onbekende koersend schip de haven. Stil, als was geen mens aan boord, begeeft het zich op weg; Geen zakdoek, noch een hand, wuift er bij dat vertrek. Vol van weemoed om de reis staan zij die bleven op de kade, Dagenlang staren hun vochtige ogen naar de donkere verte. Arme zielen! Dit schip is immers niet het laatste dat zal gaan! Noch is dit verdriet het laatste van het smartelijk bestaan! Tevergeefs wachten op de wereld de beminden en de minnenden; Niet beseffend dat de vertrokken geliefden nooit weer zullen keren. Van de velen die zijn afgereisd moet een ieder daar wel geluk ervaren, Vele jaren zijn vergaan; niemand kwam van die tocht teruggevaren.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Yahya KEMAL BEYATLI
RİNDLERİN ÖLÜMÜ
Hâfız’ın kabri olan bahçede bir gül varmış; Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle. Gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış Eski Şîrâz’ı hayâl ettiren âhengiyle. Ölüm âsûde bahâr ülkesidir bir rinde; Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarda tüter. Ve serin serviler altında kalan kabrinde Her seher bir gül açar; her gece bir bülbül öter.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
DOOD DER HEDONISTEN
In de tuin bij het graf van Hafız bevindt zich een roos; Elke dag weer in de bloei van haar bloedende rood. Des nachts weent de nachtegaal tot aan ’t ochtendgloren. Zijn lied verbeeldt het oude Shiraz in intens bekoren. Voor een hedonist is de dood een land van lente zonder klacht; Jarenlang drijft en geurt zijn hart als wierook allerwegen. En op zijn graf door koele cipressen omgeven Bloeit elke ochtend een roos, zingt een nachtegaal elke nacht.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Yahya KEMAL BEYATLI
BÜYÜ ŞİİR
Pâris’de genç iken koyu Baudelaire-perest idim. Balkon’la, Yolculuk’la, Güzellik’le mest idim. Sinmişti şi’ri rûhuma ulvî keder gibi; Absent’e damla damla sιzan bir şeker gibi. Hulyâsιnιn yarattιğι iklîm o başka yer! Gür defnelerle çevrili, afyonlu bahçeler... Her zevki bir harâm olan efsunlu cennetin Koynunda vardι lezzeti bin türlü nîmetin. Bir gün vedâ edip o dîyarιn hayâtιna, Döndüm bütün bütün vatanιn kâinâtιna. Lâkin o bahçelerde geçen devre’den beri Kalbimde solmamιştιr o şi’rin çiçekleri.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
BETOVERENDE POËZIE
Bezeten was ik van Baudelaire, toen ik jong was, in Parijs. Dronken was ik van Het Balkon, De Schoonheid en De Reis. Zijn poëzie doordrong mijn ziel als diepe smart; Zoals suiker in absint zich kristal na kristal onthardt. Die andere wereld, zo geschapen door zijn verbeelding! De opiumtuinen met laurieren, die weelderige omgeving ... In het hart van het betoverend paradijs, waarvan elk genot Een verbod was, lag de smaak van een duizendsoortig geluk. Op een dag nam ik toen afscheid van die wereld en dat leven Keerde naar het universum van mijn land met heel mijn wezen. Sedert de in die tuinen doorgebrachte jaren evenwel Zijn die bloemen van poëzie in mijn hart niet verwelkt.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Ahmed ARİF
AKŞAM ERKEN İNER MAHPUSHÂNEYE
Akşam erken iner mahpushâneye Ejderha olsa kâr etmez. Ne kavgada ustalığın, Ne de çatal yürek civan oluşun, Kâr etmez, inceden içine dolan, Alıp götüren hasrete. Akşam erken iner mahpushâneye. İner, yedi kol demiri, Yedi kapıya. Birden, ağlamaklı olur bahçe Karşıda duvar dibinde. Üç dal gece sefâsı, Üç kök hercai menekşe... Aynı korkunç sevdâdadır Gökte bulut, dalda kaysı. Başlar koymaya hapislik. Karanlık can sıkıntısı... Kürdün Gelini'ni söyler maltada biri Bense volta'dayım ranza dibinde Ve hep olmayacak şeyler kurarım, Gülünç, acemi, çocuksu... Vurulsam kaybolsam derim, Çırılçıplak, bir kavgada. Erkekçe olsun isterim, Dostluk da, düşmanlık da. Hiçbiri olmaz, halbuki, Geçer süngüler namluya. Başlar gece devriyesi jandarmaların... Hırsla çakarım kibriti... İlk nefeste yarılanır cıgaram, Bir duman alırım, dolu, Bir duman kendimi ölduresiye. Biliyorum, "sen de mi?" diyeceksin, Ama akşam erken iniyor mahpushâneye. Ve dışarda delikanlı bir bahar, Seviyorum seni, Çıldırasıya...
© Ahmed ARİF, 1968
Hasretinden Prangalar Eskittim Ankara
VROEG DAALT DE AVOND OVER DE GEVANGENIS
Vroeg daalt de avond over de gevangenis. Zelfs als draak begin je daar niets tegen. Noch je kundigheid in de strijd Noch je dappere heldenhart Wapenen je tegen weemoed Die zich zachtjes in je nestelt, je verteert. Vroeg daalt de avond over de gevangenis. Zeven stalen bomen worden neergelaten, Sluiten zeven poorten af. En dan plotseling treurt de tuin Daar aan de voet van de muur. Drie takken nachtelijke rust Drie wortels driekleurige viooltjes... In dezelfde vreselijke liefde Hangt de wolk in de lucht, de abrikoos aan de tak. De gevangenschap begint zwaar te vallen. De duisternis is beklemmend... Op het eiland zingt iemand de ‘Koerdenbruid’ Terwijl ik op en neer loop langs de kooien En aldoor onmogelijke dingen verzin, Lachwekkende, onhandige, kinderlijke... Werd ik maar neergeschoten, verslagen, zeg ik Spiernaakt, in een gevecht. Waren vriendschap en vijandschap Maar even manhaftig. Maar dat kun je vergeten, Bajonetten worden op lopen gezet. De nachtronde van de bewakers begint... Gretig strijk ik een lucifer af... Met de eerste trek wordt mijn sigaret gehalveerd, Ik inhaleer diep, heel diep. Een teug zal mijn laatste zijn, Ik weet het, ‘ jij ook al?’ zul je zeggen, Maar vroeg daalt de avond over de gevangenis. En buiten is het hevig lente, Ik ben gek op je, Stapelgek...
© Sytske Sötemann, 2009
Ahmed ARİF
İÇERDE
Haberin var mı taş duvar? Demir kapı, kör pencere, Yastığım, ranzam, zincirim, Uğruna ölümlere gidip geldiğim, Zulamdaki mahzun resim, Haberin var mı? Görüşmecim yeşil soğan göndermiş, Karanfil kokuyor cigaram Dağlarına bahar gelmiş memleketimin...
© Ahmed ARİF, 1968
Hasretinden Prangalar Eskittim Ankara
IN DE CEL
Heb je het gehoord stenen muur? Stalen deur, blind venster, Kussen, matras en ketenen van me, Treurige foto in mijn schuilplaats, Die nog bijna mijn dood was, Hebben jullie het gehoord? Mijn bezoek heeft groene lente-uitjes meegebracht, Mijn sigaret ruikt naar anjers Thuis in de bergen is de lente begonnen...
© Sytske Sötemann, 2009
Can YÜCEL
SERÇELEME
Çok oldunuz be serçeler Kapatırım şimdi kapıyı Dedim Dinlemediler beni Ben de kapatmadım kapıyı Varsın dinlemesinler
© Can YÜCEL, 1982
Rengâhenk İstanbul
LOFLIED VOOR DE MUSSEN
Zeg mussen, jullie maken het wel een beetje te bont Ik zal nu de deur maar eens dichtdoen Zei ik Ze luisterden niet naar me En ik deed de deur niet dicht Laat ook maar ze luisteren toch niet
© Sytske Sötemann, 2009
Ahmet HAŞİM
MUKADDİME
Karaosmanzâde Câvide Hayri Hanımefendi'ye Zannetme ki güldür, ne de lâle Âteş doludur, tutma yanarsın Karşında şu gülgûn piyâle... İçmişti Fuzuli bu alevden, Düşmüştü bu iksir ile Mecnûn Şi'rin sana anlattığı hâle... Yanmakta bu sâgardan içenler, Doldurmuş onunçün şeb-i aşkı Baştanbaşa efgân ile nâle... Âteş doludur, tutma yanarsın Karşında şu gülgûn piyâle!..
© Ahmet HAŞİM, 1926
Piyale İstanbul
PROLOOG
Voor mevrouw Karaosmanzâde Câvide Hayri Houd dit niet voor een roos, of een tulp Raak hem niet aan, vol van vuur als hij is Want branden zul je je aan deze rozenkelk ... Fuzulî heeft van deze vlam gedronken, En wat Mecnun door dit elixer overkwam Dat vertelt je het gedicht ... Branden zullen zij die uit deze beker drinken, Daarom is de nacht der liefde Vervuld van droefheid en verdriet ... Raak hem niet aan, vol van vuur als hij is Want branden zul je je aan deze rozenkelk!..
© Sytske Sötemann, 2009
Ahmet HAŞİM
MERDİVEN
Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak, Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak... Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta, Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta... Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller, Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? Bu bir lisân-ı hafîdir ki rûha dolmakta Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...
© Ahmet HAŞİM, 1926
Piyale İstanbul
DE TRAP
Traag zul je deze trappen tree voor tree bestijgen, Bladeren van zonnekleur dwarrelend aan je zomen, En heel even zul je huilend opzien naar de hemel ... Het water vergeelt ... je gezicht verbleekt langzaam, Aanschouw de rode lucht, de avond kondigt zich aan ... Naar de aarde gebogen bloeden aanhoudend de rozen, Takken als vlammen, nachtegalen die daar bloedig verpozen, Brandde het water? Waarom lijkt marmer op brons? De ziel is doordrenkt van deze verholen taal, Aanschouw de rode lucht, de avond kondigt zich aan ...
© Sytske Sötemann, 2009
Necip Fazıl KISAKÜREK
OTEL ODALARINDA
Bir merhamettir yanan, daracık odaların İsli lambalarında, isli lambalarında. Gelip geçen her yüzden gizli bir akis kalmış, Küflü aynalarında, küflü aynalarında. Atılan elbiseler, boğazlanmış bir adam, Kırık masalarında, kırık masalarında. Bir sırrı sürüklüyor terlikler tıpır tıpır, İzbe sofralarında, izbe sofralarında. Atıyor sızıların çıplak duvarda nabzı, Çivi yaralarında, çivi yaralarında. Duyuluyor zamanın tahtayı kemirdiği Tavan aralarında, tavan aralarında. Ağlayın, aşinasız, sessiz can verenlere, Otel odalarında, otel odalarında.
© Necip Fazıl KISAKÜREK, 1928
Kaldırımlar İstanbul
HOTELKAMERS
Het is een erbarmen dat brandt in de berookte lampen, In de berookte lampen van nauwe hotelkamers. Van elk gezicht dat voorbijkwam restte er in de verweerde spiegels, In de verweerde spiegels een geheime weerkaatsing. Neergeworpen kleding is op de wankele tafels, Op de wankele tafels een gewurgde man. Sloffende pantoffels slepen in de smerige halletjes, In de smerige halletjes geheimen mee. De polsslag van de smart slaat in de spijkergaten, In de spijkergaten op de kale muur. Men hoort dat de tijd tussen de plafonds, Tussen de plafonds het hout weg knaagt. Ween om hen die stierven in hotelkamers, In hotelkamers, ongekend en zonder stem.
© Sytske Sötemann, 2007
Can YÜCEL
VASİYET
beni kuzum datçaya gömün geçin ankarayı istanbulu! oralar ağzına kadar dolu alabildiğine de pahalı, örneğin zincirlikuyuda bir mezar 750 milyona burası nispeten ucuzluk ortada kalma tehlikesi de yok hayır dua da istemez, dediğim gibi beni datçaya gömün şu denizi gören mezarlığın orda, gömü sanıp deşerlerse karışmam ama!
© Can YÜCEL, 1999
Mekânım Datça Olsun İstanbul
DE LAATSTE WIL
begraaf me in mijn geliefde datça laat ankara, istanbul maar zitten! het is daar veel te vol en onvoorstelbaar duur, in zincirlikuyu bijvoorbeeld kost een graf je 750 miljoen lira hier is het relatief goedkoop bovendien loop je geen gevaar dakloos te worden en bidden om de zegen is evenmin vereist, zoals ik zei, begraaf mij maar in datça daar op die begraafplaats met zicht op zee, maar als ze een schat opgraven heb ik er niets mee te maken!
© Sytske Sötemann, 2009